Consumentenpsychologen zijn er al jaren mee bezig: welke factoren maken dat mensen bereid zijn om te kopen? Hoe verleid je ze naar de volgende stap in het keuzeproces? Met de komst van online technieken is er een aardverschuiving gaande in dit vakgebied. 

Elke click is meetbaar, en daarmee wordt elke website een oneindig groot psychologisch oefenterrein. Via A/B-testen komen webshops er precies achter hoe je bezoekers nog beter tot een aankoop kunt verleiden. Meten wat werkt – het is big business geworden.

Gedrogeerd of eigen wil?

Daarmee worden commerciële websites als fruitautomaten: onbewust klik je door en door, tot je bij de aankoopknop uitkomt. Hebben consumenten dan nog een eigen wil, of worden ze zo gedrogeerd dat ze ‘niet anders meer kunnen’ dan uren op een website rondhangen en van de ene verleiding naar de andere te klikken? Dat laatste, kan de conclusie zijn als je deze uitzending bekijkt. En daar krijgt de gebruikerservaring van het internet ineens Big Brother-randje: is het nog wel ethisch om zo ver te gaan met verleiden dat je mensen iets tegen hun wil laat doen?

Time well spent

De ex-Google medewerker in de documentaire vertelt het treffend. Grote websites hebben maar één belang: het eigenbelang, vertaald naar ‘time spent’. Terwijl het ethisch gezien beter zou zijn om te kijken naar ‘time well spent’: in hoeverre helpt de website jou als consument om je privé-doelen te bereiken? Facebook, bijvoorbeeld, doet daar niet aan en wil je het liefst zo lang mogelijk vasthouden. Terwijl je de tijd dat je al die filmpjes van anderen zit te bekijken ook aan echt contact met vrienden of je gezin had kunnen besteden.

Opkomst van de eko-website

Zo komt de documentaire uit op de moraal van online-techniek. En dat vraagt om een ethische code. Het kon wel eens een nieuw aspect worden van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zouden er in de toekomst ‘biologische’ websites opkomen met een Beterleven-keurmerk? Mensvriendelijk geproduceerd?

Bekijk de reacties van anderen hier.